Co dokładnie sprawdza lekarz weterynarii w trakcie badania twojego zwierzaka? W tym artykule spróbujemy odpowiedzieć na to pytanie.

Pomimo zaawansowanych technik diagnostycznych dostępnych coraz częściej w medycynie weterynaryjnej badanie kliniczne nadal pozostaje najważniejszym badaniem i pozwala na ustalenie podstawowych informacji, wykrycie zmian oraz monitorowanie skuteczności leczenia.

Czego szukamy?
Twój weterynarz sprawdza krok po kroku wszystkie najważniejsze układy przesuwając się wzdłuż ciała zwierzęcia badając po kolei:

Stan psychiczny/zachowanie: Wchodząc do gabinetu twoje zwierzę nie powinno wpadać na ściany czy potykać się, nie powinno mieć również zwieszonej głowy. Powinno być wesołe i ciekawe, ewentualnie przybierać normalną postawę z głową do góry i rozglądać się po gabinecie. Nawet, jeśli zwierzę jest przestraszone i się nie przemieszcza lub próbuje się schować również jego postawa jest oceniana pod kątem tego czy jest to prawidłowe zachowanie w reakcji na stres.
Symetria: ciało twojego pupila powinno być symetryczne dotyczy to zarówno postawy jak i kształtu głowy, oczu, nozdrzy, masy mięśniowej itd. To badanie uwzględnia również ocenę punktową masy ciała w skrócie BSC (niedowaga, normalna masa ciała, nadwaga).
Oczy, uszy, jama ustna: Sprawdzając okolicę głowy lekarz może wykryć zaćmę, uszkodzenie rogówki czy cechy infekcji. Zaglądając do uszu sprawdzamy ilość wydzieliny, stan zapalny, zapach, który może wskazywać na infekcję lub pasożyty. Zaglądając do jamy ustnej sprawdzamy ją pod kątem urazów, zmian rozrostowych, chorób przyzębia ( kamień i osad, stan zapalny dziąseł, złamane zęby lub ich brak), kolor błon śluzowych (prawidłowe są jasnoróżowe i wilgotne) oraz czas wypełnienia kapilar, który daje nam informacje odnośnie układu krążenia.
Węzły chłonne: Wiele węzłów chłonnych jest zlokalizowanych tuż pod skórą. Powiększenie ich może wskazywać na chorobę. Większość węzłów chłonnych u zdrowego zwierzęcia ma niewielkie rozmiary i nie jest wyczuwalna w trakcie badania. Jeśli są wyczuwalne może to wskazywać na choroby takie jak np. białaczka kotów, uogólnione zakażenie czy chłoniak.
Płuca i serce: Osłuchując klatkę piersiową szukamy informacji o pracy układu oddechowego i krążenia. W trakcie osłuchiwania oceniamy szmery nad tchawicą w oskrzelach i płucach, w przypadku, gdy szmery są zmienione lub ich nie ma uzyskujemy ważne informacje np. na temat stanów takich jak obrzęk płuc lub płyn na terenie klatki piersiowej. Osłuchując serce oceniamy częstotliwość oraz rytm pracy serca oraz szukamy nieprawidłowych szmerów sugerujących zaburzenia pracy układu krążenia. Aby prawidłowo osłuchać klatkę piersiową potrzeba od 30 sekund do kilku minut, w dodatku każde dźwięki w gabinecie oraz rozmowa utrudniają to badanie, dlatego często lekarze proszą o chwilę ciszy w gabinecie w trakcie tego badania.
Brzuch i organy wewnętrzne: Lekarz sprawdza brzuch badając palpacyjnie narządy wewnętrzne. Sprawdzamy ewentualne napięcie sugerujące ból, wielkość brzucha-powiększony może sugerować powiększenie któregoś narządu, obecność guza lub wolnego płynu w jamie brzusznej. Oceniamy wielkość wątroby i jej brzegi. Oceniamy śledzionę, grubość jelit, ich pracę lub nieprawidłową zawartość. U małych psów i kotów jesteśmy również w stanie sprawdzić nerki. Badanie palpacyjne u otyłych zwierzą jest utrudnione, a często nawet niemożliwe, dlatego tak ważne jest utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Dodatkowo często osłuchujemy jamę brzuszną w celu sprawdzenia perystaltyki przewodu pokarmowego.
Tylna część ciała i okolice intymne: Sprawdzamy czy w okolicy narządów rodnych i wyprowadzających mocz nie ma żadnych zmian lub wypływu. Badanie rektalne daje nam możliwość oceny miednicy np. u zwierząt po wypadku i uzyskania informacji o jej ewentualnym złamaniu. U psów oceniamy prostatę często również konsystencję kału, a także sprawdzamy gruczoły około odbytowe.
Skóra i futro: Kondycja skóry i włosów odzwierciedla ogólny stan zwierzęcia, jego prawidłowe odżywienie oraz obecność ewentualnych pasożytów. Skórę oceniamy przez obserwację miejsc mniej owłosionych takich jak uszy, okolica oczu czy pyska, co ma głównie znaczenie u długowłosych ras. Lokalizacja zmian na skórze psa może nam podpowiedzieć, z jakim problemem mamy do czynienia np. psy z alergią na pchły mają najczęściej zmiany skórne i odczuwają świąd w okolicy podstawy ogona. Głaszcząc sierść lub mierzwiąc ją szukamy miejsc szczególnie swędzących, co również jest dodatkową informacją przydatną do zdiagnozowania problemu. Zmiana zabarwienia sierści szczególnie widoczna u jasno ubarwionych zwierząt również daje nam wiele ważnych informacji np. brązowe zabarwienie przestrzeni między palcami u białego psa może wynikać z nadmiernego wylizywania tej okolicy a to z kolei może świadczyć o świądzie związanym np. z alergią.
Miejsca bolesne: Badając stawy, okolicę kręgosłupa, ogon oceniamy reakcję zwierzęcia i ewentualne sygnały świadczące o dyskomforcie. Czasem zwierzęta nie pozwalają na dotyk określonej okolicy ciała właśnie ze względu na ból, np. zwierzę przestaje pozwalać na dotykanie okolicy pyska w związku z bólem w przebiegu zapalenia jamy ustnej.

Często wykonywane są również podstawowe badania krwi, co w połączeniu z badaniem klinicznym daje większy obraz tego, co dzieje się w organizmie. Podstawowe badania dają nam informacje odnośnie tego czy mamy do czynienia z anemią lub infekcją, obrazują stan nawodnienia oraz ogólny metabolizm w tym poziom glukozy. Na ich podstawie możemy również ocenić funkcjonowanie nerek i wątroby.

Jak często należy wykonywać takie badania?
Zwierzęta starzeją się w różnym tempie w zależności od gatunku i rasy. Aby ułatwić możliwie najwcześniejsze wykrycie potencjalnie niebezpiecznych i zagrażających życiu problemów medycznych zaleca się żeby badać zwierzęta, co najmniej raz do roku. Natomiast im zwierzę jest starsze tym częściej należy wykonywać badania kontrolne. U kotów powyżej 13 roku życia zaleca się wizyty kontrolne połączone z badaniami krwi i moczu oraz ciśnienia, co pół roku. Badania pokazują, że częstotliwość występowania schorzeń zwiększa się z wiekiem i badanie raz do roku nie jest wystarczające, aby odpowiednio szybko wykryć problem i móc go skutecznie leczyć.
Również kondycja i stan konkretnego zwierzęcia wpływają na częstotliwość wizyt. Wizyty kontrolne mogą być konieczne, co 1-2 tygodnie po zdiagnozowaniu problemu a następnie ich częstotliwość może się zmniejszyć w zależności od stabilności stanu i konieczności jego monitorowania.

Czy to już czas na badanie?
Ponieważ ty spędzasz ze swoim zwierzakiem najwięcej czasu musisz wiedzieć, co jest normalne. W ten sposób, jeśli coś się zmieni możesz zareagować i przekazać niezbędne informacje twojemu weterynarzowi. Gdy w twoim domu pojawia się zwierzę obejrzyj go od nosa po końcówkę ogona i powtarzaj okresowo tą czynność. Poniżej znajdziesz objawy, które powinny Cię zaniepokoić.

Stan psychiczny/zachowanie:
– Zaburzenia w rytmie snu
– Agresja
– Utrata równowagi
– Drgawki
– Ospałość

Płuca i serce:
– Kaszel
– Nietolerancja wysiłku
– Omdlenia
– Wypływ z nosa
– Krótki oddech
Układ pokarmowy:
– Powiększenie obrysu brzucha i ból
– Biegunka lub zatwardzenie
– Utrata lub zwiększenie apetytu
– Saneczkownie /jeżdżenie pupą po podłożu
– Wymioty
Mięśnie i kości:
– Problemy ze wstawaniem lub używaniem schodów
– Trudności w poruszaniu lub kulawizna
– Opuchlizna kończyn
Narządy rodne i układ moczowy:
– Bolesne lub utrudnione oddawanie moczu, mocz z krwią
– Zwiększone pragnienie i/lub zwiększone wydalanie moczu
– Znaczenie lub oddawanie moczu poza kuwetą
– Nieprawidłowy wypływ w okolicy narządów rodnych
Skóra i okrywa włosowa:
– Nadmierne drapanie i wylizywanie
– Guzki lub zmiany, które są na skórze dłużej niż kilka dni lub powiększają się
– Urazy skóry
– Nieprawidłowa utrata włosa
Oczy, Uszy, Pysk:
– Widoczna trzecia powieka
– Wpadanie na przedmioty (meble)
– Zapalenie spojówek lub wypływ z worka spojówkowego
– Zapalenie ucha i/lub wydzielina w uszach (często o brzydkim zapachu)
– Złamane zęby lub ich brak
– Zmiana zabarwienia zęba
– Stan zapalny dziąseł lub blade dziąsła
– Brzydki zapach z jamy ustnej
Ogólne zmiany:
– Nagła utrata lub zwiększenie masy ciała